หากการรำลึกถึงพระเจ้ายังไม่เป็นพลวัตทางจิตวิญญาณของมนุษย์ ความสงบที่แท้จริงก็ไม่อาจบังเกิดในจิตใจได้ เพราะการรำลึกด้วยปลายลิ้นไม่ต่างอะไรจากการรดน้ำต้นไม้บริเวณกิ่งก้านของต้น
แน่นอนว่าการรดน้ำที่กิ่งไม้ย่อมไม่เกิดประโยชน์ใดๆเลยนอกจากจะทำได้เพียงชำระล้างกิ่งไม้เท่านั้น
แต่การรำลึกถึงพระเจ้า (ซิกรุลลอฮ์) ด้วยหัวใจต่างหากที่จะเปรียบเสมือนการรดน้ำบริเวณฐานรากของต้นไม้ อันจะส่งผลให้ต้นไม้จิตใจมนุษย์เจริญเติบโตและผลิดอกออกผลอย่างสมบูรณ์
ด้วยเหตุนี้เองที่อัลลอฮ์ได้ทรงตรัสว่า
"واذکر ربّک فی نفسک تضرّعاً وخیفةً ودون الجهر من القول بالغدوّ والاصال ولا تکن من الغافلین"
(จงรำลึกถึงพระผู้อภิบาลของสูเจ้าด้วยจิตทั้งยามเช้าและเย็น ด้วยจิตอันโอดครวญและเกรงกลัว โดยปราศจากการเผยด้วยวาจา และจงอย่าเป็นผู้หลงลืม)
อันหมายความว่า สิ่งที่จะขจัดการหลงลืมพระเจ้าได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุดก็คือ การรำลึกถึงพระองค์ในหัวใจ ด้วยจิตที่คร่ำครวญและยำเกรง
ผลดีของการรำลึกพระเจ้า (ซิกรุลลอฮ์) ด้วยจิตใจ
ซิกรุลลอฮ์ หรือการรำลึกถึงอัลลอฮ์ด้วยหัวใจนี้จะก่อให้เกิดผลดีตามมาดังต่อไปนี้
1. ส่งเสริมให้นักจาริกทางจิตวิญญาณที่รำลึกถึงพระเจ้าด้วยหัวใจ ให้ความสำคัญต่อกิจกรรมทางเศรษฐกิจและการสนองความต้องการของภาคสังคมมุสลิมมากขึ้น เพื่อจะไม่ถูกครอบงำโดยความเกียจคร้านและไม่กระตือรือร้นที่อิงแอบใต้คำขวัญสวยหรูแห่ง "ความสมถะ" หรือ "การดำรงในศีล" ฯลฯ
2. การค้าขายทำกำไรในทุกประเภท จะไม่สามารถพรากเขาออกจากการซิกรุลลอฮ์ (รำลึกถึงพระองค์) ด้วยหัวใจได้อย่างเด็ดขาด และไม่อาจจะผลักดันเขาสู่ระบบเศรษฐกิจที่เป็นที่ต้องห้ามตามหลักศาสนา (ฮะรอม)
ทั้งนี้เนื่องจากอัลลอฮ์ได้ทรงตรัสไว้ในอัลกุรอานว่า
"رجالٌ لا تلهیهم تجارةٌ ولا بیع عن ذکر الله وإقام الصلوة وإیتاء الزکوة یخافون یوماً تتقلّب فیه القلوب والأبصار"
(บรรดาผู้ที่การทำธุรกิจซื้อขายมิอาจทำให้พวกเขาหมกมุ่นและปลีกตัวออกจากการรำลึกถึงพระองค์ และการดำรงนมาซ และการบริจาคซะกาต...)
ผู้เป็นที่รักของพระเจ้าเหล่านี้ ไม่เพียงแต่จะมีสมาธิแน่วแน่ในการประกอบคุณงามความดี (อิบาดัต) ด้วยสรรพางค์กายเท่านั้น ทว่าพวกเขาก็มีความกระตือรือร้นที่จะประกอบคุณงามความดีเชิงเศรษฐกิจ (เช่น การบริจาคทาน) ไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน
บทสรุปก็คือ ผู้รำลึกถึงพระเจ้าด้วยจิตใจ จะเป็นผู้ที่ได้รับชัยชนะทั้งในแง่การแสวงหาปัจจัยยังชีพในโลกนี้ด้วยกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และจะประสบความสำเร็จในการระดมปัจจัยที่จะนำพาสู่ความสุขสำราญชั่วนิจนิรันดร์ในโลกหน้าเช่นเดียวกัน
สรุปคำบรรยายของท่านอายะตุลลอฮ์ ญะวาดี ออโมลี
