“เราจะใช้สนามฟุตบอลบ้านปากคลอง ตำบลบ่อหิน อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง รับคาราวานงานที่อยู่อาศัยโลกภาคใต้ ปี 2554 ที่เดินทางออกจากตำบลลำสินธุ์ อำเภอศรีนครินทร์ จังหวัดพัทลุง มาถึงที่นี่เวลาประมาณ 13.40 น. ของวันที่ 10 ตุลาคม 2554”

เป็นคำบอกเล่าจากนายเกษม บุญญา ประธานองค์กรชุมชนตำบลบ่อหิน อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง

สนามฟุตบอลที่นายเกษม บุญญา เป็นผลงานจากการต่อสู้ของชาวบ้านตำบลบ่อหิน กับนายทุนที่เข้ามาอ้างเอกสารสิทธิ์บนที่ดินสาธารณะของชุมชน จนสามารถนำที่ดินแปลงนี้กลับคืนมาได้

“ถ้าเกิดเหตุฉุกเฉินฝนตก เราจะย้ายไปรับขบวนคาราวานที่ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนบ้านปากคลองแทน คาดว่าน่าจะพอรับรองได้ ถึงแม้สถานที่ค่อนข้างจะแคบไปสักหน่อย” นายเกษม บุญญา บอกทางหนีทีไล่จากสภาพฝนฟ้าอากาศที่เอาแน่เอานอนไม่ได้

ชุมชนบ้านปากคลอง เป็นหมู่บ้านที่จนที่สุดในตำบลบ่อหิน ชาวบ้านอยู่อาศัยบนที่ดินที่ไม่มีเอกสารสิทธิ์ ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำประมงชายฝั่งหาปลาในบริเวณอ่าวสิเกา ไปจนถึงอ่าวปะเหลียน จังหวัดตรัง

ชาวประมงตำบลบ่อหิน จึงเป็นหนึ่งในสมาชิกเครือข่ายประมงพื้นบ้านจังหวัดตรัง ที่รวมกลุ่มแก้ปัญหาให้กับชาวประมงพื้นบ้านและที่อยู่อาศัยมาตั้งแต่ปี 2546 การผ่านกิจกรรมพัฒนาอาชีพ กิจกรรมเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ กิจกรรมอนุรักษ์พื้นที่ชายฝั่งปกป้องป่าชายเลน และกิจกรรมอื่นๆ

กระทั่งปี 2552 “สภาองค์กรชุมชนตำบลบ่อหิน” ซึ่งเพิ่งจัดตั้งขึ้นมาใหม่ๆ รับภาระขับเคลื่อนแก้ไขปัญหาที่ดินทำกินและที่อยู่อาศัย และจัดตั้งกองทุนสวัสดิการยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในตำบล มีการสำรวจข้อมูลประเภทที่ดิน เพื่อออกเอกสารสิทธิ์

อันตามมาด้วยการจัดตั้งคณะทำงานแก้ไขปัญหาที่ดินตำบลบ่อหิน รับหน้าที่แก้ไขปัญหาการใช้ที่ดินทั้งระบบ

“พวกเราร่วมมือแก้ไขปัญหากันหลายภาคี ไม่ว่าจะเป็นสภาองค์กรชุมชนตำบลบ่อหิน ชมรมประมงพื้นบ้านจังหวัดตรัง องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อหิน กองทุนสวัสดิการชุมชนตำบลบ่อหิน กองทุนหลักประกันสุขภาพบ่อหิน รวมถึงเครือข่ายจากภายนอกอย่างมูลนิธิอันดามัน สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน” นายเกษม บุญญา เรียงลำดับความเป็นมาพอให้เห็นภาพ

เนื่องจากคนในพื้นที่ส่วนใหญ่ไม่มีกรรมสิทธิ์ถือครองที่ดิน สภาองค์กรชุมชนตำบลบ่อหินจึงใช้ประเด็นการแก้ไขปัญหาที่ดินทำกินเป็นประเด็นร่วม ในการขับเคลื่อนงานกับองค์การบริหารส่วนตำบลบ่อหิน

พร้อมกันไปกับการเน้นประเด็นการจัดการทรัพยากรที่ยั่งยืน โดยขบวนองค์กรชุมชนและท้องถิ่น อันเป็นความร่วมมือระหว่างเครือข่ายประมงพื้นบ้านจังหวัดตรัง สภาองค์กรชุมชนตำบลบ่อหิน และองค์การบริหารส่วนตำบลบ่อหิน

ผลจากการร่วมมือกับองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นและภาครัฐ นำไปสู่การออกข้อบัญญัติองค์การบริหารส่วนตำบลบ่อหิน กำหนดกฏเกณฑ์การแบ่งแนวเขตการทำประมงพื้นบ้าน ไม่ให้ใช้อุปกรณ์ประมงประเภททำลายล้าง

 รูปแบบการทำงานของชุมชนตำบลบ่อหิน จะเน้นการแลกเปลี่ยนหาแนวทางการแก้ไขปัญหาที่ดินภายในชุมชนเป็นหลัก โดยมีตัวแทนสภาองค์กรชุมชนตำบล ตัวแทนคณะทำงานที่ดินระดับหมู่บ้าน ระดับตำบล และภาคีอื่นๆ เข้ามามีส่วนร่วม ผ่านการสำรวจข้อมูล การรังวัดที่ดิน การจัดทำฐานข้อมูล มีการสรุปวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อกำหนดแนวทางในการพิสูจน์สิทธิ์ว่า รัฐได้ประกาศเขตป่าชายแลนทับที่ดินของชาวบ้านหรือไม่

นอกจากนี้ สภาองค์กรชุมชนตำบลบ่อหิน ยังผลักดันนโยบายโฉนดชุมชน ร่วมกับชุมชนต่างๆ ตลอดแนวชายฝั่งทะเลอันดามัน โดยเข้าร่วมเคลื่อนไหวกับเครือข่ายปฏิรูปที่ดินเทือกเขาบรรทัด เพื่อรองรับชาวบ้านที่ไม่มีที่ดินอยู่อาศัย หรือไม่สามารถนำที่ดินที่ตนใช้ประโยชน์มาออกเอกสารสิทธ์ได้

จากการเคลื่อนไหวเรื่องที่ดินที่อยู่อาศัยและที่ดินทำกินมาอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้สภาองค์กรชุมชนตำบลบ่อหิน ได้รับการสนับสนุนให้ดำเนินโครงการบ้านมั่นคง ซึ่งเป็นโครงการของรัฐ ภายใต้การดำเนินงานของสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน โดยได้รับอนุมัติงบประมาณมาสร้างบ้าน 28 หลัง ภายในเวลา 9 เดือน เมื่อวันที่ 12 กันยายน 2554 ที่ผ่านมา ซึ่งจะกระบวนมีการคัดเลือกชาวบ้านที่ยากจน และเดือดร้อนจริงๆ เข้าร่วมโครงการ

วันที่ 11 ตุลาคม 2554 นี้ ทางสภาองค์กรชุมชนจะเชิญผู้ว่าราชการจังหวัดตรัง จับฉลากรายชื่อชาวบ้านที่จะได้รับบ้านมั่นคง 10 หลังแรก ที่จะก่อสร้างให้เสร็จภายใน 3 เดือนข้างหน้า ส่วนอีก 8 หลัง นเราจะให้เจ้าหน้าที่สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชนเป็นผู้จับสลาก

ทั้งนี้ เพื่อแสดงให้เห็นว่าไม่มีการเลือกปฏิบัติ

ทั้หมดนี้คือ ที่มาที่ไปที่ชุมชนตำบลบ่อหินได้รับการคัดเลือกให้เข้าร่วมเป็นเจ้าภาพจัดงานวันที่อยู่อาศัยโลกภาคใต้ ปี 2554 ในช่วงบ่ายของวันที่ 10 ตุลาคม 2554 นี้