พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง เลขาธิการศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ กล่าวเปิดงาน “มหกรรมสันติภาพ เสียงท้าทายจากกำปง” วันที่ 20 พฤษภาคม 2555 ณ หาดวาสุกรี ตำบลตะลุบัน อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี ทางโรงเรียนนักข่าวชายแดนใต้เห็นว่ามีเนื้อหาที่น่าสนใจจึงได้ถอดความมาถ่ายทอดดังนี้
========================================================
ขอความสุขสันติจงมีแก่ทุกท่าน เรียกท่านประธานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ผู้ทรงคุณวุฒิ ทุกท่านตลอดจนท่านวิทยากร ผมความรู้สึกมีความยินดีที่ได้มาพบปะ เพราะว่าความจริงตั้งแต่ผมเข้ามาตำแหน่ง ก็เหมือนจะมีเสียงเรียกร้องจากกำปง (หมู่บ้าน) เหมือนกันว่า จะทำอย่างไรจึงจะหาทางออกในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่ทุกคนกำลังมีความรู้สึกว่ายังไม่มีทางออก
สิ่งที่ผมอยากจะกราบเรียนคือ ผมยอมรับว่าการแก้ปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ของภาครัฐก็จะมาจากยุทธศาสตร์หรือนโยบายจากภาครัฐ เรายังไม่เคยหยิบยุทธศาสตร์หรือนโยบายของประชาชนนำมาใช้ วันนี้เป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นว่า ประเด็นของประชาชนก็คือเรื่องของยาเสพติด การศึกษา กระบวนการยุติธรรม และความปลอดภัย แต่ประเด็นของภาครัฐก็คือเรื่องของความมั่นคง จะเห็นว่ายุทธศาสตร์ 2 ยุทธศาสตร์นี้ก็แตกต่างกันแล้ว
ผมเองก็มีความมุ่งหวังว่า ซึ่งอาจจะเป็นความมุ่งหวังที่คนคิดว่าเพ้อเจ้อ ผมตั้งความหวังทุกเดือนเลยว่า ทำอย่างไรจังหวัดชายแดนภาคใต้จะสงบในเดือนนี้ ทำอย่างไรที่จะให้จังหวัดชายแดนภาคใต้จะสงบในปีนี้ แล้วผมน่าจะต้องหาวิธีคิดใหม่ๆ ทางออกใหม่ๆ จากทางออกเดิม
ทางออกหนึ่งที่ผมตั้งใจและคิดว่าปัญหาของจังหวัดชายแดนภาคใต้ หรือปัญหาของปัตตานีมลายู หรือปัญหาของคนยะลา หรือปัญหาของคนจังหวัดนราธิวาสจะต้องถูกส่งเสริมให้แก้ไขโดยคนของพื้นที่
สิ่งที่เห็นว่าต้นทุนของพื้นที่ที่ยิ่งใหญ่ก็คือเรามีทรัพยากรบุคคล เรามีต้นทุนทางสังคมที่พี่น้องใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้เป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถ โดยที่เราอย่าเอาปริญญามาเป็นตัวเปรียบเทียบ เรามีสิ่งที่ทั่วโลกไม่มีคือปอเนาะ ปอเนาะเป็นแหล่งที่หล่อหลอมให้คนเป็นคนดี เรามีแห่งเดียว จะเหลือแห่งเดียวในโลก ซึ่งความจริงเราควรรักษา เรามีศักยภาพของจังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งเป็นจังหวัดที่ติดกับประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งในพื้นที่อื่นไม่มี ซึ่งศักยภาพเช่นนี้เราถือว่าเป็นอู่วัฒนธรรมและเป็นประตู่สู่อาเซียน
ผมอาจจะไม่ได้อยู่ในช่วงตอนบ่าย ซึ่งจะมีการเสวนาใน 4 หัวข้อ แต่อย่างน้อยผมอาจจะขอพูดซักเล็กน้อย ใน 4 หัวข้อ โดยเฉพาะเรื่องปัญหายาเสพติด ผมเคยทำงานในสำนักงานป้องกันและปราบปรามยาเสพติด ขณะนี้ต้องเรียนว่าปัญหายาเสพติด ซึ่งผมถือว่าเสียงเรียกร้องจากกำปงเป็นเสียงเรียกร้องที่ถูกต้อง เพราะยาเสพติดในปัจจุบัน ไม่กลัวทหาร ยาเสพติดปัจจุบันไม่กลัวตำรวจ ยาเสพติดปัจจุบันไม่กลัว CCTV ยาเสพติดปัจจุบันไม่กลัวใครทั้งนั้น สิ่งที่ยาเสพติดกลัวก็คือกลัวชุมชนหรือหมู่บ้าน กลัวความเป็นแม่กับศาสนา
เรื่องการศึกษาก็สำคัญในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ตั้งแต่เกิดจนถึงหลุมฝังศพจะอยู่กับการศึกษา ผมยกตัวอย่างกรณีของปอเนาะ ถ้าเราเอาโอเน็ตหรือไอเน็ตมาวัดมันไม่มีสิทธิเป็นไปได้ เพราะว่าเป็นสถานที่หล่อหลอมให้คนเป็นคนดี ให้คนมีอาชีพ แต่เมื่อเราเอาสิ่งที่เป็นอีกวัฒนธรรมหนึ่งมาวัด มันก็จะทำให้การแก้การศึกษาผิดพลาด
เรื่องต่อไปคือเรื่องกระบวนการยุติธรรม ผมเติบโตก่อนจะย้ายเป็นเลขาฯ ป.ป.ส. (สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด) เป็นคนในกระบวนการยุติธรรม เราจะต้องเปลี่ยนความคิด จะทำอย่างไรจะไม่ให้คนเข้ากระบวนการยุติธรรม เพราะสิ่งที่ทุกคนพบคือความไม่เป็นธรรมในกระบวนการยุติธรรม ดังนั้นการที่จะสร้างความเป็นธรรมให้กับประชาชนอย่างถ้วนหน้า จะต้องให้ประชาชนมีส่วนร่วม โดยเปลี่ยนกระบวนการยุติธรรมให้เป็นยุติธรรมทางเลือกหรือนำหลักทางศาสนามาแก้ปัญหาความขัดแย้งในชุมชน เนื่องจากกระบวนการยุติธรรม แค่เริ่มต้น ค่าทนายความ ประชาชนก็ไม่มีแล้ว
สุดท้ายเรื่องของความปลอดภัย จะต้องเปลี่ยนความคิดว่าจะต้องโอนภารกิจในการดูแลความปลอดภัย เอาไปอยู่ที่กำปง เอาไปอยู่ที่พลังประชาชนในชุมชน หมู่บ้าน เนื่องจากขณะนี้คนที่รู้คน รู้ที่ รู้ปัญหา รู้คนแปลกหน้าดี ก็คือผู้นำและประชาชนในหมู่บ้าน บางครั้งเราหยิบมาโดยไม่วิเคราะห์ บางพื้นที่พอมีเหตุเกิด เราบอกว่าเป็นเหตุความมั่นคง ก่อนที่ผมจะมาอยู่พื้นที่ของกระทรวงยุติธรรม อยู่ในจังหวัดนนทบุรี อำเภอปากเกร็ด ปากเกร็ดบางเดือนมีการฆ่ากันมากกับที่สายบุรีอีก แต่ปากเกร็ดก็ไม่ได้เอาเรื่องของความมั่นคงมาใช้การพัฒนา คนในพื้นที่เรายังมีปัญหา เช่น ปัญหาแม่และเด็กที่เสียชีวิตมากที่สุดในประเทศ หรือปัญหาสตรีมีครรภ์อายุน้อยที่สุดในประเทศ เรายังปัญหาอื่นๆ มากมาย ถ้าเราตั้งโจทย์ผิดในเรื่องความมั่นคง ก็จะหยิบความมั่นคงไปรุกล้ำความสุขของประชาชน
สุดท้าย เราต้องยอมรับว่าความไม่สงบยังมีขึ้นในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ความไม่สงบก็คงต้องมีการแก้ไข แต่สิ่งที่พวกเราต้องทำคือทำความสุขให้เกิดขึ้นแก่คนในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ดังนั้น คำตอบสุดท้ายอยู่ที่กำปงครับ