:: อีด อัฎฮา คืออะไร ? ::
เมื่อสิ้นสุดจากเทศกาลฮัจญ์ (การเดินทางไปแสวงบุญประจำปี ณ นครมักกะฮฺ) ชาวมุสลิมทั่วโลกจะร่วมเฉลิมฉลองเทศกาลวันหยุด อีด อัฎฮา (เทศกาลแห่งการรำลึกถึงการเสียสละ) เทศกาลรื่นเริงประจำปีของชาวมุสลิมนี้จะตรงกับวันที่ 10 เดือนซุล ฮิจญญะฮฺ (ชื่อเดือนที่ 12 ตามปฏิทินจันทรคติของศาสนาอิสลาม) ซึ่งในปีนี้จะอยู่ในช่วงต้นเดือนกันยายน
:: อีด อัฎฮา เป็นเทศกาลที่รำลึกถึงอะไร ? ::
ในระหว่างประกอบพิธีฮัจญ์ มุสลิมจะต้องรำลึกถึงบททดสอบและชัยชนะของท่านนบีอิบรอฮีม
ในอัลกุรอานได้อธิบายคุณลักษณะของนบีอิบรอฮีมดังนี้
"แท้จริง อิบรอฮีมนั้นเป็นแบบอย่างอันดีเลิศ เป็นผู้ภักดีต่ออัลลอฮฺ เป็นผู้เที่ยงธรรม และเขามิได้อยู่ในหมู่ผู้ตั้งภาคี เป็นผู้กตัญญูกตเวทีต่อความโปรดปรานของพระองค์ พระองค์ทรงเลือกเขา และทรงชี้แนะทางแก่เขาสู่ทางที่เที่ยงตรง" (สูเราะฮฺ อัน นะหลฺ 16:120 - 121)
หนึ่งในบททดสอบครั้งสำคัญของท่านนบีอิบรอฮีมคือการที่ท่านได้รับคำบัญชาจากอัลลอฮฺให้เชือดพลีลูกชายของท่าน (นบีอิสมาอีล) เป็นการถวายให้แก่พระองค์ เมื่อได้ยินคำสั่งเช่นนี้ท่านนบีอิบรอฮีมก็น้อมรับที่จะยอมทำตามคำบัญชาของพระองค์ แต่เมื่อท่านนบีอิบรอฮีมแสดงท่าทีถึงความพร้อมในการเผชิญกับบททดสอบแห่งการเสียสละครั้งนี้ อัลลอฮฺก็ได้ทรงประทานสัญญานแห่งการเปิดเผยแก่ท่านนบีอิบรอฮีมก่อนว่า แท้จริง "การเสียสละ" ของเขาครั้งนี้ได้ประสบผลสำเร็จแล้ว ซึ่งท่านนบีอิบรอฮีมได้แสดงให้เห็นว่าความรักของท่านที่มีต่อผู้เป็นเจ้านั้นอยู่เหนือสิ่งอื่นใด แม้ว่าท่านจะต้องสละชีวิตของท่านเองหรือคนรักของท่าน ท่านก็พร้อมที่จะอุทิศตนเพื่อแสดงถึงการยอมจำนนโดยสิ้นเชิงต่อพระผู้เป็นเจ้า
:: ทำไมชาวมุสลิมต้องเชือดสัตว์พลีในวันนี้ ? ::
ในช่วงเทศกาลอีด อัฎฮา ชาวมุสลิมจะทำการรำลึกถึงบททดสอบของท่านนบีอิบรอฮีมด้วยการกุรบาน หมายถึงการเชือดอูฐ วัว (ควาย) แพะ หรือ แกะในวันอีด อัฎฮา และวันตัชรีก (หลังวันอีด อัฎฮา 3 วัน) เพื่อให้ตนนั้นได้ใกล้ชิดต่อผู้เป็นเจ้า
การทำ ‘กุรบาน’ ถือเป็นหนึ่งในเรื่องที่คนไม่ใช่มุสลิมมีความเข้าใจผิดต่อศาสนกิจครั้งนี้อยู่เสมอ
อัลลอฮฺได้ทรงประทานอำนาจและเกียรติแก่มนุษย์เหนือสัตว์ ซึ่งพระองค์ได้อนุญาตให้เราบริโภคเนื้อสัตว์เพื่อประทังชีวิตได้ แต่ด้วยเงื่อนไขที่ว่าสัตว์ที่เรานำไปใช้บริโภคนั้นจะต้องผ่านการกล่าวนามของผู้เป็นเจ้าขณะเชือด โดยพื้นฐานแล้ว ชาวมุสลิมเชือดสัตว์ในลักษณะเดียวกันนี้ตลอดทั้งปี ด้วยการเอ่ยนามของผู้เป็นเจ้า (บิสมิลลาฮฺ อัลลอฮุอักบัร) ขณะทำการเชือด ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่คอยย้ำเตือนและให้เรารำลึกถึงความหมายและความศักดิ์สิทธิ์ของชีวิต
เนื้อที่ได้จากกุรบานในวันอีด อัฎฮา ส่วนใหญ่จะถูกนำไปแจกจ่ายให้กับผู้อื่น โดยเนื้อที่ได้จะถูกแบ่งออกเป็นสามส่วนเท่ากัน ส่วนหนึ่งจะแบ่งบริโภคภายในครอบครัวและเครือญาติใกล้ชิด ส่วนที่สองจะแบ่งให้กับเพื่อนฝูงมิตรสหาย ส่วนสุดท้ายจะนำไปแจกจ่ายให้กับคนยากจน การกระทำเช่นนี้เป็นสัญลักษณ์ของการแสดงออกซึ่งความเต็มใจที่จะมอบสิ่งที่เป็นประโยชน์ให้แก่กัน ตามคำบัญชาของผู้เป็นเจ้า อีกทั้งยังเป็นสัญลักษณ์ของความเต็มใจที่แสดงความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่จากปัจจัยที่เรามีเพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างมิตรภาพและช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาส มันเป็นการตระหนักสำนึกถึงความโปรดปรานที่เราได้รับจากผู้เป็นเจ้า และเราควรเปิดใจและแบ่งปันความโปรดปรานที่เราได้รับให้กับคนอื่น ๆ ด้วยเช่นกัน
เป็นเรื่องสำคัญมากที่ต้องเข้าใจว่า ‘การเสียสละ’ ที่ปฏิบัติกันในหมู่ชาวมุสลิมจากการเชือดพลีนั้น ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องใด ๆ กับการชดใช้บาปหรือใช้เลือดเพื่อชำระตัวเองจากบาป ซึ่งนี่เป็นหนึ่งในความเข้าใจผิดที่คนรุ่นก่อนเคยประสบ ดังที่อัลกุรอานได้กล่าวว่า
"เนื้อของมันและเลือดของมันหาได้บรรลุสู่อัลลอฮฺไม่ แต่ที่จะบรรลุถึงพระองค์ก็เพียงความยำเกรงที่มีมาจากพวกเจ้าเท่านั้น เช่นนั้น เราได้อำนวยประโยชน์ของมันแก่พวกเจ้า เพื่อพวกเจ้าจะได้สดุดีในความยิ่งใหญ่ของอัลลอฮฺ เนื่องเพราะพระองค์ได้ทรงชี้นำพวกเจ้า และเจ้าจงแจ้งข่าวดีแก่มวลผู้กระทำความดีเถิด" (สูเราะฮฺ อัล หัจญฺ 22:37)
ความหมายที่อยู่เบื้องหลังการปฏิบัติเหล่านี้นั้นอยู่ที่ทัศนคติ ซึ่งก็คือความประสงค์อย่างเต็มหัวใจของเราที่จะเสียสละและอุทิศชีวิตเพื่อยืนหยัดอยู่บนเส้นทางอันเที่ยงตรง เราทุกคนต่างก็ต้องเสียสละกับสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เป็นความสนุกหรือความสำคัญสำหรับเรา มุสลิมที่แท้จริงซึ่งเป็นผู้ยอมจำนน ยอมตน และยอมตามอย่างสิ้นเชิงต่อผู้เป็นเจ้า เป็นผู้ที่เต็มใจน้อมรับที่จะปฏิบัติตามคำบัญชาของพระองค์โดยบริบูรณ์ ด้วยหัวใจอันมั่นคง ศรัทธาอันบริสุทธิ์ และการเชื่อฟังด้วยความเต็มใจนั่นเองที่พระผู้เป็นเจ้าทรงประสงค์จากเรา
:: นอกจากนี้แล้ว ชาวมุสลิมมีการปฏิบัติอะไรอื่นในเทศกาลนี้อีกบ้าง ? ::
ในเช้าวันแรกของวันอีด อัฎฮา ชาวมุสลิมทั่วโลกจะเข้าร่วมพิธีละหมาดตอนเช้า ณ บริเวณลานกว้างหรือตามมัสยิดท้องถิ่นของตน หลังจากประกอบพิธีละหมาดเสร็จสิ้นแล้ว ชาวมุสลิมก็จะเดินทางเยี่ยมเยียนครอบครัว ญาติพี่น้อง และเพื่อนฝูงเพื่อทำการแลกเปลี่ยนคำอวยพรและของขวัญ บ่อยครั้งที่สมาชิกในครอบครัวจะกลับไปยังหมู่บ้านและจัดเตรียมการเชือดกุรบาน ซึ่งเนื้อสัตว์ที่ได้จากกุรบานจะถูกแจกจ่ายไปยังผู้คนในช่วงเทศกาลหรือไม่นานหลังจากนั้น
................................................
ฝ่ายบริการวิชาการ ศวฮ.สำนักงานปัตตานี
#อีดอัฎฮา
#ศูนย์วิทยาศาสตร์ฮาลาลจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยสำนักงานปัตตานี
