Duyong Patani
วันนี้อากาศร้อนมากๆ ทำให้สมองผมมีความคิดที่ผิดเพี้ยนจากวันปกติทั่วๆ ไป ตื่นเช้าอาบน้ำเตรียมตัวไปโม้ที่ร้านน้ำชาเผื่อว่าจะมีประเด็นที่น่าสนใจ ย่างก้าวขาลงบันใดขั้นที่ 1 จู่ๆ มีความคิดที่ไม่เป็นเรื่องขึ้นมา ที่คนปกติไม่เคยคิดกัน พร้อมกับสายตามองไปทางทิศตะวันออก เห็นดวงอาทิตย์กำลังขึ้นด้วยแสงสว่างที่เจิดจ้า เป็นความสวยงามที่ผมเองพยายามเข้าใจ แต่ก็ไม่เข้าใจอยู่ดี เกิดคำถามกับตัวเองว่า ถ้าดวงอาทิตย์พูดได้ผมจะถามว่า เหนื่อยมั้ย? กับการให้แสงสว่างกับสิ่งมีชีวิตบนโลกนี้มาเป็นเวลานานนับเป็นปี่ๆ โดยไม่เคยหยุดนิ่งอยู่กับที่
สิ่งนี้ทำให้ผมคิดถึงเพื่อนๆ อีกเยอะที่พยายามให้แสงสว่างกับเพื่อนมนุษยชนด้วยกัน ต้องหยุดนิ่งเพราะความไม่เข้าใจของคนบางคน เหรอ? ผมเองยังไม่สามารถอธิบายกับตัวเองว่าทำไมยังมีกลุ่มคนที่ไม่เข้าใจ เป็นเพราะพวกเขาไม่มีโอกาสพูด หรือพูดแล้วไม่มีคนฟัง หรือฟังแล้ว ได้รับคำตอบว่าอย่าไปสนใจพวกนั่งโม้ในร้านน้ำชาหรือเปล่า?
ร้านน้ำชาในหมู่บ้านต่างกับร้านน้ำชาในเมือง ร้านน้ำชาในหมู่บ้านมีหลายร้านก็จริง แต่ลูกค้าสวนใหญ่เป็นลูกค้าประจำ ต่างกับร้านน้ำชาในเมืองโดยสิ้นเชิง ฉะนั้นร้านน้ำชาในหมู่บ้านเป็นเวที่เปิดเพราะคนที่มาใช้บริการเป็นคนที่รู้จักกันและวางใจกัน ซึ่งตรงนี้เวลาพูดคุยกันจะมีรสชาติและประเด็นที่ลึกกว่า ในร้านน้ำชามีหลายกลุ่ม พูดเรืองฟุตบอล พูดเรืองปากท้อง พูดเรืองการบ้านการเมืองด้วยการเจรจาระหว่างรัฐไทยกับ BRN ซึ่งวันนี้ผมพยายามแอบฟังว่ามีกลุ่มไหนจะพูดเรืองนี้ ผมจะได้ไปร่วมวงด้วย
ผมไปถึงที่ร้าน เห็นชาวบ้าน 4-5 คน กำลังคุยกัน อย่างมีรสชาติพอที่เราจะเดาออกว่า วงนี้พูดเรืองการเจรจาแน่นอน เลยยกเก้าอี้ไปร่วมด้วย พร้อมสั่งกาแฟถ้วยหนึ่ง อายุ 50 ขึ้นไป คือ กาแฟซองแล้วเติมด้วยกาแฟสดนิดหน่อย เพื่อให้ได้อายุ 50 ชาวบ้านเวลาเห็นเราแล้วมักจะถามว่าวันนี้ไม่ได้ไปประชุมเหรอ? เป็นคำถามที่พบเจอบ่อยมากสำหรับเรา
เราก็ถามว่า ทำไมล่ะ มีอะไรเหรอ
ชาวบ้านก็ว่า บอกบ้างซิมีเรืองอะไร ไปประชุ่มที่ มอ.เหรอ
ผมก็ถามต่อว่า ได้ดูคลิปของ BRN ออกแถลงการณ์หรือเปล่า
ชาวบ้านบอกว่า ดูในที่วี
แล้วคิดอย่างไรกับเรืองนี้
ชาวบ้านว่า ก็ไม่แน่ใจว่าการพูดคุยในเรืองนี้จะส่งผลให้เกิดแสงสว่างที่ดีขึ้น
ทำไมล่ะ
เพราะขัอเสนอทั้ง 5 ข้อนั้น ฝ่ายไทยไม่มีปฏิกิริยาใดๆ เหมือนกับว่าตั้งเกมส์รับมากกว่ารุก ถ้าดูฟุตบอลเหมือนดูสโมสรวิมเบอร์ดันในอดีต เน้นเกมส์รับ เล่นลูกยาวตลอด แล้วให้กองหน้าวิ่งแข่งกับกองหลังของคู่ต่อสู้ ดูแล้วเป็นเกมส์ที่สนุก แต่อยากที่จะได้ประตู และเผลอๆ จะเสียประตูให้กับคู่ต่อสู้ด้วย
ทำไมคิดว่าฝ่ายไทยตั้งเกมส์รับ?
ชาวบ้านก็ว่า เพราะข้อเสนอ 5 ข้อนั้น เป็นเรืองที่ฝ่ายไทยพอรับได้ ถ้าต้องการให้การพูดคุยดำเนินต่อไป เพราะคนที่ไปคุยด้วยนั้นเขาไม่ได้อยู่ในพื้นที่ที่มีเหตุการณ์ เราอยู่ในพื้นที่ เราไม่สามารถทนกับการที่ต้องบริโภคความรุนแรงอีกต่อไป เรารับไม่ได้ที่คนบอกว่าแสงสว่างบนปลายเทียนที่ปลายอุโมงค์มีจริง เพราะเหตุการณ์ที่มันเกิดขึ้นมันไม่พอกับแสงเทียนที่กำลังริบหรี่รอวันที่จะดับแล้ว และอีกอย่างข้อเรียกร้อง 5 ข้อของ BRN นั้น ไม่ได้มีความหมายตรงๆ ว่าต้องการแบ่งแยกดินแดนหรือเอกราชจากฝ่ายไทย แต่ฝ่ายไทยเข้าใจและตีความว่าข้อเรียกร้องขอที่ 4 คือรัฐบาลไทยต้องยอมรับความเป็นเจ้าของการเป็นชนชาติชาติมลายูบนแผ่นดินปาตานีมีความหมายที่ซ่อนคำว่าเอกราชอยู่ข้างใน
ตรงนี้การตีความของชาวบ้านนั้นต้องเข้าใจว่า ชาวบ้านไม่มีการศึกษาไม่ลึกซึ้งด้านภาษา แต่ในเมือมีชาวบ้านมีความเห็นแบบนี้ ควรอย่างยิ่งที่ต้องสร้างชุดความรู้เพื่อให้ชาวบ้านเหล่านั้นได้เข้าใจถึงปมและเหตุที่ฝ่ายไทยคิดอะไรอยู่ เพราะกระบวนการการสร้างสันติภาพจะไม่เกิด ตราบใดที่เราไม่เอาความคิดของชาวบ้านเหล่านี้มาปรับใช้ ลำพังเอาความคิดจากแกนนำที่ทำงานเพื่อสันติภาพอย่างเดี่ยวเอามาใช้ สันติภาพในดินแดนปาตานีคงไม่เกิดแน่นอน คงจะมีป้ายตามถนนรณรงค์เพื่อสันติภาพเท่านั้นเอง
7-8 ปีที่ผ่านมา ในร้านน้ำชาไม่มีการพูดอย่างเข็มข้นถึงเหตุการณ์ในสามจังหวัดชายแดนใต้ ไม่ว่าเรืองประวัติศาสตร์ เรืองกลุ่มขบวนการ เพราะไม่เชื่อในความปลอดภัยของตัวเอง แต่ ณ วันนี้ ชาวบ้านกล้าที่จะพูด กล้าที่จะวิจารณ์ กล้าที่จะวิเคราะห์เพราะทนกับสภาพที่เป็นอยู่ในปัจจุบันไม่ได้อีกแล้ว
ชาวบ้านยังทิ้งประเด็นเชิงเปรียบเทียบให้ผมคิดต่อ เหตุการณ์ที่มันเกิดขึ้นในสามจังหวัดภาคใต้เหมือนกับคนเลี้ยงผึ้ง ในแต่ละรังผึงมีราชินีผึ้ง ผึงมีหลายชนิด และทุกชนิดก็ไม่เหมือนกัน ผึงที่ถูกเลี้ยงมาดีไม่ต้องดิ้นร้นหาน้ำหวานจากดอกไม้มาผลิตเป็นน้ำผึ้ง เพราะเจ้าของเตรียมน้ำตาลมาเรียบร้อยแล้ว ต่างกับผึ้งที่อยู่ในป่าต้องหาน้ำหวานจากดอกไม้ ไม่แน่ใจว่าที่ฝ่ายไทยไปพูดคุยนั้นเป็นราชินีผึ้งจริงๆ และเอาสายพันธ์แต่ละชนิดของผึ้งหรือเปล่า เพราะตามธรรมชาติเวลาจะเลี้ยงผึ้งต้องจับราชินีผึ้งมาใส่ในกล่อง แล้วประชากรผึ้งทั้งหมดก็จะตามไป สุดท้ายของดุอาอ์ให้การพูดคุยหรือเจรจากับราชินีผึ้งที่เป็นตัวจริง
ปล.บทความชิ้นนี้ผมเขียนขึ้นและเผยแพร่ในเฟสบุ๊คมาตั้งแต่วันที่ 27 พฤษภาคม 2556
