"...การที่อัลลอฮฺสร้างชั้นฟ้าเเละเเผ่นดิน รวมทั้งสิ่งที่อยู่ระหว่างนั้น มิได้สร้างขึ้นมาเฉยๆแล้วหายไป ทุกการบันดาลของอัลลอฮมีเหตุผล พระองค์จะไม่สร้างสิ่งใดโดยไร้ประโยชน์
หรือมีคนกล่าวว่า แผ่นดินและชั้นฟ้าเกิดขึ้นมาเอง โดยตัวของมันเอง หามิได้ ทุกสิ่งย่อมมีจุดเริ่มต้น การที่เรารู้จักผู้สร้าง นำมาสู่การยอมจำนนต่อพระองค์ เราจะได้ทราบว่าเรานั้นเป็นเพียงสิ่งถูกสร้างหนึ่ง ท่ามกลางสิ่งถูกสร้างทั้งหลาย เเละเราเป็นสิ่งถูกสร้างที่มีปัญญา มีความคิด เราจึงมีสิทธิคิด
ทุกอย่างมีสองด้านเสมอ ปัญญาก็เช่นเดียวกัน ถ้าเราใช้มันในทางที่ผิด มันก็สามารถนำเราสู่ทุกข์นิรันดร์ ถ้าเราใช่มันในทางที่ถูก เราจะเจอจุดเริ่มต้นของทุกสรรพสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นมา
ใช่เเล้ว ทุกสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาพาให้เราตั้งคำถามว่า จักรวาลเกิดขึ้นได้อย่างไร แผ่นดินเกิดขึ้นได้อย่างไร มันถูกสร้างขึ้นมาเพื่อให้มนุษย์หาคำตอบ โดยใช้ปัญญา
ด้วยเหตุนี้อัลลอฮฺจึงไม่เอาผิดกับผู้ที่บกพร่องทางปัญญา หรือเด็กที่ยังไม่มีความสามารถในการใช้ปัญญา ถ้าเสียชีวิตระหว่างนั้นก็เป็นชาวสวรรค์ เเต่สำหรับผู้มีปัญญานั้น จำเป็นต้องใช้มัน ใคร่ครวญชั้นฟ้าและแผ่นดินเพื่อหาเหตุผลของการเกิดขึ้นมาของสิ่งเหล่านี้ ถ้าเจอคำตอบว่ามีผู้สร้าง เขาก็จะค้นหาว่าผู้สร้างบังเกิดมนุษย์เพื่อสิ่งใด?นั่นคือคำตอบของชีวิต เเต่ถ้าใช้ปัญญาแล้วไม่เจอผู้สร้าง คำตอบของชีวิตและวิถีการดำเนินชีวิตก็จะออกมาอีกแบบหนึ่ง
ทุกคนต้องรับผิดชอบกับการเลือกของตนเองครับ..."
-สรุปจากการสอนตัฟซีรนูรุ้ลเอียะฮฺซาน ซูเราะฮฺศอด โดยบาบออิสมาแอล สปันญัง อัลฟาฏอนีย์ -
ถอดความโดย -ฟากีรฺ-
