ซึมเศร้า วิทยาศาสตร์ และ อิสลาม
ตอนที่ 1 : โรคซึมเศร้ามันคืออะไรกันแน่
บทความนี้เป็นบทความถามตอบ(ตัวเอง)
นายแพทย์กิ๊ฟลัน ดอเลาะ
จิตแพทย์โรงพยาบาลนราธิวาสราชนครินทร์
โรคซึมเศร้าคืออะไร ?
คือโรคของกลุ่มอาการที่มีการเปลี่ยนแปลงในเรื่องของอารมณ์ ความสนใจ ความคิด การกิน การนอน สมาธิ โดยอาจจะไม่ต้องมีอาการทั้งหมดก็ได้ แต่การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวจะต้องกระทบต่อการดำเนินชีวิต และเป็นต่อเนื่องกันอย่างน้อยสองสัปดาห์
แล้วมันต่างจากอาการเศร้ายังไง?
คนเราทุกคนเคยเศร้ากันหมด สอบตก ทะเลาะกับเพื่อน ทรัพย์จาง แต่คนทั่วไปเศร้าสองสามวันก็ดีขึ้น แต่คนที่เป็นโรคซึมเศร้า เขาจะไม่เป็นยังงั้น เขาจะจมอยู่กับอารมณ์เศร้า หรือกลุ่มอาการพวกนั้น เป็นเวลานาน โดยทั่วไปเราเอาเกินสัปดาห์ และเป็นจนเสียการงาน การเข้าสังคม ของเขา
ทรมานขนาดนั้นเลยหรอ?
ถ้าจะให้เข้าใจความรู้สึก อยากให้ลองนึกถึงวันที่เรารู้สึกเศร้า หดหู่ที่สุดในชีวิต อาจจะมีสาเหตุหรือไม่มีสาเหตุก็ได้ แล้วเพิ่มความแรงของอารมณ์ดังกล่าวสักสองสามเท่า แล้วเป็นยังงั้นอยู่ทั้งวันทุกวัน อยู่สองสามอาทิตย์ นั้นแหละครับความทรมานของคนที่เป็น
มันเกิดมาได้ยังไง?
แต่ก่อนตอนความรู้วิทยาศาสตร์ยังไม่ก้าวหน้า เราก็คิดว่ามันเกิดจากความคิดนี้แหละ คิดไม่เป็น คิดไม่ถูก การรักษาหลักในสมัยก่อนก็คือการปรับเปลี่ยนความคิด หรือที่เราเรียกกันว่าการทำจิตบำบัด ก็ได้ผลบ้าง ไม่ได้ผลบ้าง จนมาตอนหลังความรู้เกี่ยวกับสมองเพิ่มมากขึ้น นักวิทยาศาสตร์ก็พบความสัมพันธ์ ระหว่างอาการของโรคนี้ กับสารสื่อประสาทบางตัวในสมอง จนเป็นที่มาของยาที่ใช้รักษา แล้วปรากฏว่ามันได้ผลกว่าการปรับความคิดเพียงอย่างเดียว ตอนหลังพบเยอะกว่านั้น พบว่ามันเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนด้วย ทำให้ผู้หญิงบางคนมีอารมณ์ที่เปลี่ยนไปในช่วงที่มีประจำเดือน ตอนหลังมันก็พบความสัมพันธ์กับอีกหลายส่วนของสมอง ซึ่งทำให้เพิ่มทางเลือกการรักษามากขึ้นเรื่อยๆ มีข่าวให้อัพเดทเกี่ยวกับการรักษาได้ทุกวัน
แสดงว่ามันไม่เกี่ยววิธีคิดหรือสิ่งแวดล้อมเลยซิ่?
ก็ไม่ใช่อีกเหมือนกัน มันก็มีบางการวิจัยที่เจอว่า ประสบการณ์ที่เลวร้าย ก็มีผลไปเปลี่ยนแปลงส่วนต่างๆในสมองอย่างที่กล่าวไปในตอนแรกได้เหมือนกัน สรุปคือด้วยความรู้ ณ ตอนนี้ โรคนี้อาจจะเกิดจากประสบการณ์ที่เลวร้าย ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงบางอย่างในสมอง จนส่งผลให้เกิดอาการยังงั้น หรือในบางคนก็อาจจะเกิดจากความผิดปกติในสมองที่ไม่ได้เกิดจากสาเหตุประสบการณ์ที่เลวร้าย ทำให้บางคนกลายเป็นโรคซึมเศร้าโดยไม่รู้ว่าเป็นมากจากอะไร
มีตัวอย่างไหมล่ะว่าโรคนี้เกี่ยวกับสมอง?
มีครับ เราพบว่าคนไข้หลายคนกลายเป็นโรคซึมเศร้าหลังจากประสบอุบัติเหตุที่ไปกระทบกระเทือนกับสมองที่ควบคุม เกี่ยวกับอารมณ์ หลายคนกลายเป็นโรคซึมเศร้าในช่วงที่ตั้งครรภ์หรือมีประจำเดือน(ซึ่งในทางการแพทย์พบว่ามันมีฮอร์โมนบางตัวเปลี่ยนไป) ทั้งๆที่ก่อนหน้านี้เขาก็ปกติดีมาโดยตลอด เหมือนตัวอย่างที่หมอแม็คได้นำเสนอ เรื่องผู้หญิงที่ฆ่าตัวตายช่วงที่ทำฮัจญ์หลังจากคลอดลูกนั้นแหละครับ
มีอีกไหม?
ก็ผลจากยา จากหลายการวิจัยก็พบว่ายาที่ช่วยปรับสมดุลของสารเคมีในสมอง มีส่วนช่วยรักษาอาการซึมเศร้าได้
ยาพวกนี้มันไปกดไปกล่อมประสาทใช่ไหมล่ะ?
ไม่ใช่ครับ ยาพวกนี้มันไปปรับสมดุลมากกว่า คนเราเกิดมามีระดับสารสื่อประสาทที่แตกต่างกันไป บางคนพระผู้เป็นเจ้าทำให้เขาเกิดมามีพอดี แต่บางคนก็อาจจะเกิดมามีน้อยไป หรือมีมากไป คล้ายๆที่เราเกิดมาสูงเตี้ยแตกต่างกันไปนั้นแหละครับ ยาช่วยทำให้คนมีน้อยมีมากขึ้น คนมีมากก็ลดน้อยลงให้พอดี หรือจะสรุปว่าเป็น ตัวช่วยลดความเหลื่อมล้ำของสารสื่อประสาทในสมองนั้นเอง
รอบนี้จบแค่นี้ก่อน เดี๋ยวยาวเกิน หมดโควต้าอ่าน รอบหน้าจะมาเล่าต่อเรื่องอิสลาม และโรคซึมเศร้า
***บทความข้างบนอาจจะมีถูกมีผิดก็ได้ตามประสาปุถุชน คนทั่วไป วัลลอฮูอะอฺลัม***
