คุณานุประโยชน์ของพิธีฮัจญ์
บรรจง บินกาซัน
การทำพิธีฮัจญ์ที่เมืองมักก๊ะฮฺเป็นหน้าที่สำคัญทางศาสนาหนึ่งในห้าประการที่มุสลิมถูกกำหนดให้ปฏิบัติครั้งหนึ่งในชีวิตถ้ามีสุขภาพร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์และมีทรัพย์สินพอที่จะเดินทางไปได้ ขณะนี้ ชาวมุสลิมทั่วโลกได้ทยอยเดินทางกันไปบ้างแล้ว และบางส่วนกำลังเตรียมตัวเดินทาง
พิธีฮัจญ์เป็นการชุมนุมมนุษยชาติที่ใหญ่ที่สุดในโลก ปีหนึ่งจะมีมุสลิมจากส่วนต่างๆของโลกประมาณ 2-3 ล้านคนไปรวมตัวกันที่เมืองมักก๊ะฮฺเพื่อปฏิบัติพิธีกรรมอันเก่าแก่ที่สามารถสืบย้อนไปถึงสมัยของนบีอิบรอฮีมหรืออับราฮัมเมื่อประมาณสี่พันปีก่อน
ก๊ะอฺบ๊ะฮฺเป็นอาคารสี่เหลี่ยมที่ผู้ไปทำพิธีฮัจญ์ทุกคนต้องไปเวียนรอบ มันถูกสร้างขึ้นมาโดยนบีอิบรอฮีมตามคำบัญชาของ อัลลอฮฺ เมื่อสร้างเสร็จแล้ว นบีอิบรอฮีมได้รับบัญชาจากอัลลอฮฺให้เรียกร้องเชิญชวนผู้คนมาสักการะพระองค์ยังสถานที่แห่งนี้ นบีอิบรอฮีมแปลกใจว่าใครจะมายังสถานที่ที่ปราศจากผู้คน แต่อัลลอฮฺได้บอกนบีอิบรอฮีมว่าเขามีหน้าที่เชิญชวน ส่วนใครจะมาเป็นเรื่องของอัลลอฮฺที่จะให้ใครมาสักการะพระองค์ยังสถานที่แห่งนี้
หลังสมัยของนบีอิบรอฮีม การทำพิธีฮัจญ์ได้ผิดเพี้ยนไปจากที่นบีอิบรอฮีมได้แสดงไว้ ชาวอาหรับมิได้สักการะอัลลอฮฺ แต่หันไปสักการะรูปเคารพที่ถูกนำมาตั้งเรียงรายรอบก๊ะอฺบ๊ะฮฺโดยการเปลือยกายเพื่อแสดงว่าตัวเองสลัดทุกสิ่งทางโลกและเหมือนเด็กเกิดใหม่ บางเผ่าผิวปากส่งเสียงร้องประหลาดๆในขณะเวียนรอบก๊ะอฺบ๊ะฮฺ หลังจากนั้นก็จะเชือดสัตว์พลีแก่รูปเคารพของตนและเอาเลือดสัตว์สาดไปบนกำแพงก๊ะอฺบ๊ะฮฺ ส่วนสัตว์ที่ถูกเชือดจะถูกแขวนไว้บนเสาไม้เพื่อให้คนยากคนจนนำเอาไปกิน
การทำฮัจญ์อย่างผิดเพี้ยนเช่นนี้ดำเนินมาเป็นเวลาหลายพันปี จนกระทั่งนบีมุฮัมมัดได้มาปฏิรูปการทำพิธีฮัจญ์ให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของพระเจ้าเมื่อประมาณ 1,400 กว่าปีก่อนและมุสลิมได้ทำพิธีฮัจญ์ตามแบบอย่างของนบีมุฮัมมัดมาจนถึงปัจจุบัน
แม้จะเป็นพิธีกรรมทางศาสนาซึ่งเป็นเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับพระเจ้า แต่คัมภีร์กุรอานกล่าวว่าพิธีฮัจญ์ถูกจัดให้มีขึ้นเพื่อที่จะเป็นคุณานุประโยชน์ทางโลกวัตถุสำหรับมนุษย์ด้วยเช่นกัน
ประโยชน์ที่มนุษย์เห็นได้ชัดๆก็คือธุรกิจการเดินทางและสายการบิน เพราะมุสลิมทั่วโลกต้องไปทำฮัจญ์ทุกปีจนถึงวันสิ้นโลกและยิ่งนับวันผู้ไปทำพิธีฮัจญ์ยิ่งมีจำนวนมากขึ้นเพราะผู้คนมีสถานะทางเศรษฐกิจดีขึ้น
แม้แต่คนจนก็ใฝ่ฝันที่จะไปทำฮัจญ์สักครั้งในชีวิต คนเหล่านี้เก็บออมทรัพย์สินตลอดทั้งชีวิตเพื่อที่จะบรรลุถึงความใฝ่ฝันของตน บางครั้ง บางคนกลัวว่าตัวเองอาจจะเสียชีวิตก่อนที่จะได้ไป จึงขายที่นาหรือที่ดินของตนเพื่อไปทำพิธีฮัจญ์โดยเฉพาะ
การขายทรัพย์สินที่ดินหรือที่นาทำให้มุสลิมที่ยากจนต้องสูญเสียปัจจัยทำกิน ดังนั้น บางประเทศอย่างเช่นมาเลเซียจึงได้ก่อตั้ง “ตาบงฮาญี” ซึ่งเป็นสถาบันออมเงินคล้ายๆกับสหกรณ์ออมทรัพย์สำหรับผู้ที่ต้องการไปทำฮัจญ์โดยไม่จำเป็นต้องขายทรัพย์สินที่ดินของตน ปัจจุบัน ตาบงฮาญีเป็นสถาบันการเงินอิสลามที่ใหญ่ที่สุดในมาเลเซีย
การเชือดสัตว์พลีเป็นอีกพิธีกรรมหนึ่งที่ผู้ไปทำฮัจญ์ต้องปฏิบัติ แม้จะเป็นพิธีกรรมที่รำลึกถึงวีรกรรมแห่งความศรัทธาและเสียสละของนบีอิบรอฮีม แต่มันมีผลต่อการพัฒนาสายพันธุ์และการดูแลปศุสัตว์ให้อยู่ในสภาพสมบูรณ์ด้วย เพราะปศุสัตว์ที่จะนำมาเชือด ไม่ว่าจะเป็นแพะ แกะ วัวหรืออูฐ ต้องอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์อ้วนพี ไม่มีตำหนิ เช่น ขาพิการ ตาบอด หรือผิวหนังเป็นแผล
ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์และโซมาเลียได้รับประโยชน์จากพิธีฮัจญ์โดยตรง เพราะประเทศซาอุดิอาระเบียได้นำเข้าแกะนับหลายแสนตัวมาขายเพื่อให้ผู้ไปทำฮัจญ์นำไปเชือดพลีในระหว่างพิธีฮัจญ์
ผู้ไปทำฮัจญ์ต้องใช้จ่ายเงินขั้นต่ำประมาณ 200,000 บาทต่อคน ผู้ไปทำฮัจญ์แต่ละปีมีประมาณ 2.5 ล้านคน พิธีฮัจญ์ทำให้เงินสะพัดทั่วโลกจำนวนเท่าใด ท่านผู้อ่านคูณตัวเลขเอาเองก็แล้วกัน