คลิกดาวน์โหลด
หนังสือ
เปิดคำพิพากษาในสถานการณ์ฉุกเฉิน
จัดพิมพ์โดย มูลนิธิผสานวัฒนธรรม
บทนำ
หนังสือ เปิดคำพิพากษาในสถานการณ์ฉุกเฉิน
คดียุทธศาสตร์ (Strategic litigation) เป็นยุทธวิธีของงานด้านกฎหมายเพื่อส่งเสริมสิทธิมนุษยชน โดยกลุ่มทนายความสิทธิมนุษยชนมีความคาดว่าจะนำคดีตัวอย่างบางคดีมาฟ้องร้องต่อศาลเพื่อนำไปมาสู่การเปลี่ยนแปลงในระบบยุติธรรม และสร้างการเปลี่ยนแปลงในวงกว้างต่อสังคม โดยในที่นี้หมายความว่าเรายังอยู่บริบทสังคมที่กระบวนการยุติธรรมหรือระบบตุลาการยังเป็นที่พึ่งสุดท้าย การรณรงค์ที่ทำไปพร้อม ๆกับการทำคดีในชั้นศาลส่งผลให้มีการเปลี่ยนแปลงในทางบวกหลายประการ เช่น การปรับเปลี่ยนระเบียบการให้เข้าเยี่ยมผู้ถูกกักตามอำนาจกฎอัยการศึกในช่วงเหตุการณ์กรณีการเสียชีวิตของนายยะผา กาเซ็ง จำนวนเรื่องร้องเรียนกรณีการทรมานในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ลดน้อยลงอย่างมีนัยสำคัญเป็นต้น การเรียกร้องให้คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนเข้ามามีบทบาทในการตรวจเยี่ยมสถานที่ควบคุมตัว เป็นต้น
ผลลัพท์ของการทำงานคดียุทธศาสตร์ก็ไม่อาจเรียกได้ว่าประสบความสำเร็จทุกกรณี กรณีคำสั่งไต่สวนการตายคดีตากใบ กลายเป็นประเด็นที่ตอกย้ำถึงความไม่สมบูรณ์ของการแสวงหาความจริงในขั้นตอนการไต่สวนการตาย จนเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ของประชาชนและผู้ให้ความสนใจต่อความเป็นธรรมต่อกรณีสะเทือนขวัญทั่วโลกที่คำสั่งของศาลกล่าวแต่ว่าสาเหตุการตายเกิดจากการขาดอากาศหายใจ เป็นต้น
ทางมูลินิธิผสานวัฒนธรรมได้นำกรณีการละเมิดสิทธิมนุษยชนมาพิจารณาคัดเลือกและฟ้องคดีต่อศาลในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้และในกรุงเทพโดยมีเป้าหมายเพื่อการเปลี่ยนแปลงในเชิงระบบกระบวนการยุติธรรมและนำมาซึ่งการเยียวยาด้านความยุติธรรมทางอาญาและทางแพ่งให้กับผู้ได้รับผลกระทบ โดยมุ่งหวังว่าผลลัพท์ในทางคดีจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงในระบบและทัศนคติของบุคคลกรส่วนที่เกี่ยวข้องทั้งผู้ที่อาจมีส่วนในการกระทำการละเมิดและในส่วนบุคคลกรด้านกระบวนการยุติธรรมไม่ว่าจะเป็นตำรวจ อัยการ ศาลและสื่อมวลชน การทำงานของนักกฎหมายสิทธิมนุษยชนในสถานการณ์ฉุกเฉินและในพื้นที่ที่มีความขัดแย้งทางความคิดไม่ใช่เป็นสิ่งที่ง่ายนัก หลายคดีเป็นเรื่องการทำงานกับข้อมูลที่มีความอ่อนไหวทั้งก่อนจะฟ้องคดี ระหว่างการดำเนินคดี และหมายรวมถึงความปลอดภัยของผู้เสียหายที่ตกเป็นผู้ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน พยาน และญาติของผู้เสียหาย รวมทั้งการพยายามหลักการสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศมาใช้นำเสนอแนวทางในการเขียนคำฟ้อง คำอุทธรณ์และการนำเสนอพยานในชั้นศาลนั้นยังไม่อาจกล่าวได้ว่าประสบผลสำเร็จ ผลลัพท์และความสำเร็จของคดียุทธศาสตร์อาจจะยังไม่สามารถพิสูจน์ได้ในระยะเวลาอันใกล้ บางคดียังคงต้องรอการเข้าสู่การพิจารณาคดีของศาลสูง หรือศาลที่เกี่ยวข้องเช่นศาลทหาร เป็นต้น
หนังสือเล่มนี้มีความมุ่งหวังที่จะเปิดเผยคำพิพากษาในคดีสำคัญที่เกิดขึ้นในห้วงที่ความขัดแย้งในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ยังคงครุกรุ่น ไปด้วยควันไฟ เสียงระเบิดและเสียงปืน ความสูญเสียของชีวิตและทรัพย์สิน รวมทั้งทรัพยากรบุคคลที่ทุ่มเทลงไปจำนวนมากมายเพื่อร่วมกันแก้ไขปัญหาด้วยจุดมุ่งหมายเดียวกัน ดูเหมือนว่ายังหาทางออกไม่เจอ ศาลหรือระบบตุลาการเป็นที่พึ่งสุดท้ายแต่ท่ามกลางสถานการณ์ฉุกเฉินที่มีบริบทแห่งความมั่นคงเป็นฉากบาง ๆ กั้น ระหว่างความจริงหลาย ๆ ชุด บทบาทของนักกฎหมายและความเป็นอิสระของฝ่ายตุลาการจึงเป็นบทบาทที่สำคัญยิ่งที่จะนำความจริงทั้งหลายให้ปรากฎอันนำไปสู่การแก้ไขปัญหาความอยุติธรรมที่เป็นต้นตอสำคัญของปัญหาความขัดแย้งที่นำมาสู่ความรุนแรงทางอาวุธที่เกิดขึ้น
คำพิพากษาที่เปิดเผยและบทความของนักกฎหมายในเชิงวิเคราะห์ในหนังสือเล่มนี้เป็นวิวาทะต่อกันและกันที่จะช่วยเผยแพร่ให้สาธารณะชนให้ความสนใจกับงานด้านกฎหมายและนิติศาสตร์ในสถานการณ์ความขัดแย้งชัดเจนขึ้น ด้วยความหวังว่าบทบาทของนักกฎหมายที่ยึดมั่นต่อคุณธรรมและจรรยาบรรณของตนและความเป็นอิสระของฝ่ายตุลาการเป็นส่วนสำคัญในการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งและแปรเปลี่ยนเป็นสันติภาพที่ปราศจากความอยุติธรรมได้อย่างไร
คณะผู้จัดพิมพ์
มูลนิธิผสานวัฒนธรรม
