สายบุรี เป็นเมืองเก่าอีกแห่งหนึ่งในจังหวัดปัตตานี การอธิบายถึงตัวตน วัฒนธรรม วิถีชีวิต และความเชื่อในชุมชน จากคนในท้องถิ่นย่อมถ่ายทอดได้ดีกว่าคนภายนอกอย่างภาครัฐ และสื่อ จึงเป็นที่มาของแนวคิดการจัดกิจกรรม คืนความสุขสายบุรี ที่อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี
สายบุรี คือบ้านของผม เป็นชุมชนเก่าแก่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาที่คนรุ่นหลังน้อยคนนักจะสนใจ ทั้งที่ชุมชนสายบุรีมีความหลากหลายทางวัฒนธรรม มีทั้งศาลเจ้าเล่าเอี๊ยะกงสายบุรี มีมัสยิดเก่าคู่เมืองมายาวนานอย่าง มัสยิดรายา และโบราณสถานที่อยู่ของพระพิพิธภักดี รวมถึงสถานที่ทางประวัติศาสตร์อื่นๆ อีกมาก ตัวผม เพื่อนๆ และน้องๆ จึงมาร่วมกันออกแบบที่จะสร้างบทสนทนาระหว่างคนในชุมชนผ่านนิทรรศการภาพถ่ายเก่าๆ ของชุมชน เพื่อลดช่องว่างระหว่างวัยและสร้างค่านิยมรักบ้านเกิดให้กับคนรุ่นใหม่ในชุมชน
คุณป้ามาลัย ฟูตระกูล เป็นอีกคนหนึ่งที่ผูกพันและอยู่อาศัยในชุมชนนี้มานาน และดูเหมือนคุณป้าจะมีความสุขกับการอธิบายภาพเก่าๆ ให้คนรุ่นลูก รุ่นหลานฟัง
มาลัย ฟูตระกูล คนในชุมชนสายบุรี กล่าวว่า ป้าเป็นคนสายบุรีอยู่ที่นี่แหละค่ะ ที่นี่คนไทยพุทธ คนอิสลามเป็นเพื่อนกันหมด เราเคยโตมาด้วยกัน แล้วทีนี้ลูกหลานมาดูแล้วไปบอกป้าให้มาดูรูปดั้งเดิม รูปเก่าๆ ก็รู้จักทั้งนั้นเลย ดีใจก็พอดีเห็นภาพน้องๆ ก็รู้สึกดีเพราะเป็นภาพที่เคยเห็นมาเมื่อก่อน
อุสมาน บุญยรัตพันธ์ คนในชุมชนสายบุรีกล่าว่า หายากพอเข้ามาดู ก็ เอ้... พอดูรูป ผมก็จำได้ สถานที่นี้เราจำได้ เพราะผมเป็นคนที่นี่ เกิดที่นี่ พอมาดูแล้วก็ อ๋อ... บ้านอดีตนี้จำได้ พอดูภาพเก่าๆ แล้วนึกถึงเลย อ๋อ... จำได้
ฟาตีเมาะ อาแวกะจิ เยาวชนผู้ร่วมจัดงานกล่าว่า ก็คือประวัติศาสตร์ของสายบุรีนี้นะคะ ไม่มีใครสนใจเกี่ยวกับอดีตของมันแล้ว คือให้พี่ๆ น้องๆ ของชาวสายบุรีนี้นะคะ มาสร้างแรงบันดาลใจเกี่ยวกับการดูแล รักษาเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ดั้งเดิมของสายบุรีของเราค่ะ
ภาพถ่ายหนึ่งภาพ อาจแทนคำพูดนับพันคำ และสำหรับภาพถ่ายในอดีตจึงมีความสำคัญเป็นร่องรอยทางประวัติศาสตร์ที่เป็นประโยชน์ต่อคนรุ่นใหม่ให้ได้มาศึกษาถึงที่มาของตนเอง และสร้างจิตสำนึกร่วมของคนในชุมชนให้รักสายบุรี รักในชุมชนบ้านเกิด
การล้อมวงรับฟังเรื่องเล่าในอดีตสามารถเป็นพื้นที่ร่วมระหว่างคนต่างวัยให้ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้กันเองอย่างเป็นธรรมชาติ ทำให้เห็นคุณค่าในความหลากหลายของชุมชน และสามารถสร้างความเข้าใจถึงที่มาของตนเองและความสัมพันธ์ทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองในชุมชนจากอดีตจนมาถึงวันนี้
