ศูนย์ทรัพยากรสันติภาพ
ผู้แต่ง :ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ
เหตุการณ์ในสี่จังหวัดภาคใต้ในช่วงที่รัฐไทยเข้าไปมีบทบาทในการจัดการดูแล๔จังหวัดชายแดนภาคใต้โดยเน้นในช่วงพ.ศ.๒๔๗๕ลงมาทำให้เห็นความเคลื่อนไหวทางการเมืองใน๔จังหวัดภาคใต้ในยุคนั้นทั้งฝ่ายรัฐไทยและท้องถิ่นซึ่งผู้เขียนเขียนถึงจุดประสงค์ของงานชุดนี้ว่า
“...ประวัติศาสตร์ของปาตานีโดยเฉพาะอย่างยิ่งประวัติและเรื่องราวการต่อสู้ของประชาชนมลายูมุสลิมในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้โดยเฉพาะฮัจญีสุหลงเป็นอดีตที่ยังมีชีวิตอยู่กับปัจจุบันเพราะความคิดใหญ่เบื้องหลังการกระทำและเหตุการณ์เหล่านั้นยังไม่ได้ผ่านการปฏิบัติที่นำไปสู่ผลลัพธ์อันเป็นที่ยอมรับของประชาชนส่วนข้างมากความขัดแย้งหลักจึงยังดำรงอยู่...ทั้งๆที่กาลเวลาและสถานที่ของเรื่องราวรวมถึงรัฐชาติก็ได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงมาไม่น้อยเช่นกันแต่ทำไมโจทย์และคำตอบของปัญหามลายูมุสลิมสามจังหวัดถึงยังดูเหมือนไม่ได้เปลี่ยนไปอย่างที่ควรจะเป็น...”
หนังสือเล่มนี้คือบทวิเคราะห์ทางการเมืองและประชาธิปไตยสยามไทยในระยะเปลี่ยนผ่านด้วยการนำเสนอมุมมองทางการเมืองซึ่งเป็นความพยายามส่วนหนึ่งที่ต้องการเปิดพื้นที่และวิธีการมองพัฒนาการของระบอบประชาธิปไตยไทยให้สอดคล้องกับความเป็นจริงมากที่สุดการศึกษาและค้นค้าทำความเข้าใจในประวัติศาสตร์ของการเปลี่ยนแปลงการปกครองจึงเป็นสิ่งจำเป็นและสำคัญอย่างยิ่งต่อการดำรงรักษาระบบอประชาธิปไตยนี้ต่อไป
โดยมีเนื้อหาดังนี้